پردازنده یا میکروپروسسور، قطعه‌ای سخت‌افزاری در کامپیوتر است که وظیفه اجرای عملیات‌های محاسباتی و کنترلی را بر عهده دارد. این قطعه مهم ترین بخش کامپیوتری است و میتوان آن را در رایانه‌ها و هر دستگاه‌های الکترونیکی دیگر پیدا کرد.
پردازنده‌ها از تراشه‌های نیمه‌رسانا ساخته می‌شوند و درون آن‌ها میلیاردها ترانزیستور قرار دارد که عملکرد پردازنده را ممکن میسازند. پردازنده‌ها در معماری های مختلفی تولید شده اند و بر اساس قدرت و قابلیت‌های خود به دسته‌بندی‌های مختلف تقسیم می‌شوند.
در طول سالیان متمادی، پردازنده‌ها در توان محاسباتی، سرعت و عملکرد به طور قابل توجهی پیشرفت کرده‌اند. امروزه پردازنده‌ها با تعداد هسته بیشتر و قابلیت‌های پردازش موازی، رواج یافته‌اند که باعث ایجاد دسترسی عموم به قدرت محاسباتی بالا گردیده است.
معماری‌های پردازنده مختلفی وجود دارند از جمله:
معماری :x86 معماری متداولی است که در اکثر کامپیوترهای شخصی استفاده میشود، از جمله پردازنده‌های Intel و AMD.
معماری :RISC معماری ساده‌تر و بهینه تری است که برای دستگاه‌های همراه و کم مصرفتر استفاده میشود. مهمترین نمونه آن پردازنده های ARM هستند که امروزه بر روی اکثر گوشی های هوشمند و تبلت ها استفاده میشود.
ویژگی‌های مهمی که در پردازنده‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:
سرعت ساعت(Clock Speed) : با بالاتر رفتن فرکانس پردازنده، سرعت پردازش داده‌ها نیز افزایش می‌یابد.
تعداد هسته: تعداد واحدهای پردازشی مستقل که در پردازنده وجود دارند.
حافظه کش: حافظه‌ای سریع و کوچک درون پردازنده است، که برای ذخیره و دسترسی سریع به داده‌ها و دستورالعمل‌ها استفاده میشود.
رشته(Thread): در پردازنده، رشته تاثیر بسیار زیادی در محاسبه موازی دارند. تعداد بالاتر رشته در پردازنده، تقسیم محاسبات سنگین را به محاسبات کوچکتر راحت تر میکند.
پردازنده‌ها نقش حیاتی در عملکرد کامپیوترها و سایر دستگاه‌های الکترونیکی دارند و توسعه و بهبود آن‌ها از جمله عوامل اصلی پیشرفت تکنولوژی و افزایش قدرت محاسباتی میباشد.
هنگام خرید پردازنده کامپیوتر، می‌توانید به نکات زیر توجه کنید:
- نیازهای خود را مشخص کنید: قبل از خرید، باید نیازهای خود را در نظر بگیرید. آیا نیاز شما استفاده عمومی و کارهای روزمره است یا برای کارهای حرفه‌ای و بازی‌های رایانه‌ای پیشرفته؟ این سوالات به شما کمک می‌کنند تا میزان قدرت پردازشی و ویژگی‌های دیگر مورد نیاز خود را تعیین کنید. حتی نرم افزاری که میخواهید از آن استفاده کنید نیز بر روی تصمیم گیری شما میتواند تاثیرگذار باشد
- سرعت ساعت: سرعت پردازنده با فرکانس ساعت رابطه مستقیم دارد. سرعت پردازنده را بر اساس نیازهای خود انتخاب کنید. برای کاربردهای معمول روزمره، پردازنده با سرعت متوسط کافی است. اما برای کاربردهای حرفه‌ای و بازی‌های پیشرفته، پردازنده با سرعت بالاتر مورد نیاز است. البته معیارهای بسیاری در سرعت پردازش نقش دارند و حتی از یک نرم افزار به نرم افزار دیگر شرایط تغییر میکند.
- تعداد هسته‌ها: پردازنده‌ها می‌توانند دارای چندین هسته باشند. تعداد هسته‌ها، تعیین‌کننده قدرت پردازش موازی است. برای کارهای روزمره، پردازنده‌های با تعداد هسته‌های کمتر مناسب هستند، اما برای کاربردهای حرفه‌ای و بازی‌های پیشرفته، پردازنده‌های با تعداد هسته‌های بیشتر توصیه میشود.
- حافظه کش: پردازنده‌ها دارای حافظه کش برای ذخیره و دسترسی سریع به داده‌ها هستند. حجم حافظه کش بر روی عملکرد پردازنده تأثیر می‌گذارد. حافظه کش بزرگتر و سریعتر باعث افزایش عملکرد پردازنده میشود.
- توان مصرفی: بررسی میزان توان مصرفی پردازنده نیز مهم است. پردازنده‌های با مصرف کمتر انرژی به افزایش عمر باتری در دستگاه‌های همراه کمک می‌کنند. برای سیستم (PC)نیز باید با توجه به توان مصرفی پردازنده، فن یا خنک کننده پردازنده مناسب خریداری کرد.
